Gedeelte van de stadswal langs de Spuihaven door A. Rademaker.

8 reacties Commentaar van bezoekers

Pim 2 jaar geleden

He he, eindelijk gevonden, een detailkaart met (restanten van) het bastion: 552_260623. Ik denk dat daarmee mijn suggestie dat dit het wachthuis Luchtenburg is, wel van tafel kan. Heb ik nog wel een optie voor het hoge gebouw met de windvaan: het zouden de stadsmagazijnen kunnen zijn, hoek Vest-Steegoversloot, bijvoorbeeld op 555_21809. Daar zonder windvaan, maar misschien zat ie er in de glorietijd wel op. Ik suggereer dat met name omdat het dak op de tekening parallel aan de Vest lijkt te staan.

meld misbruik

Pim 2 jaar geleden

Ik ga hier toch maar even verwijzen naar dordrechtplattegronden.nl. Die kaarten zijn het meest gedetailleerd. Op zijn kaart uit ca. 1560 (niet 1545 zoals daar staat, dat is de eerdere kaart van zijn hand) tekent Van Deventer het bastion niet. Rond 1593 en 1597 tekenen M. Jansz Been en de broers Symon en Cornelis Janszoon Indervelde het bastion op hun kaarten. De kaarten lijken wel erg op elkaar, mogelijk hebben ze van elkaar overgetekend en moet je het eigenlijk als één kaart beschouwen. Waar het bastion ligt ten opzichte van de Nonnentoren is lastig precies vast te stellen, maar lijkt toch recht voor de toren te zijn. In 1611 tekent de ene broer Symon Janszoon Indervelde, samen met Schellinx, het bastion niet meer, maar lijken er nog wel wat restanten op de tekening te staan, maakt op mij de indruk van een wat slordige correctie. In 1615 tekent Been het bastion ook niet meer op zijn kaart. Wat mij dan tenslotte nog opvalt op een kaart van Francois Symonsen uit 1619 is dat de Nonnentoren en Luchtenburg duidelijk anders zijn weergegeven, in vorm en formaat. De twee wachthuizen leken dus waarschijnlijk niet op elkaar.

meld misbruik

AvValen 2 jaar geleden

Ook een optie is de volgende. Misschien moet ik ook mijn eerdere bijdrage wat nuanceren. Heel duidelijk vind ik het niet maar je zou inderdaad wel een bastion kunnen zien in de wal achter de toren. De St. Jorispoort was van 1597. Wanneer we hier inderdaad een bastion zien plus géén poort/brug dan zou dit een afbeelding van de situatie voor 1597 kunnen zijn waarvan door Rademaker een kopie is gemaakt.

meld misbruik

AvValen 2 jaar geleden

Ik denk dat het gebouw met de windvaan onderdeel zal zijn geweest van de voorloper van het huidige Dordrechts Museum, toen H. Geesthuis / Agnietenklooster. Mogelijk biedt dat aanknopingspunten voor de precieze locatie? De Nonnentoren zou in dat geval wel kunnen. Overigens vind ik het verschil met 551_30082 niet zo heel groot, zeker de globale vormen en volumes komen behoorlijk overeen, bijv. de lage aanbouw aan de straatkant en de vorm van de gevels en dak.
Maar ik zie hier geen bastion. Wel een stadswal die met de bomenrij mee eindigt op het punt waar een knik het verdere zicht verhindert. Die (lichte) knik zou op de kadastrale kaart van 1832 gevonden kunnen worden ter hoogte van waar nu het oude schoolgebouw aan de Vest staat, eerder de plaats van de Nonnentoren. Dat houdt meteen in dat de toren hier afgebeeld zelf niet de Nonnentoren kan zijn maar een stukje terug (richting Nieuwstraat) gezocht moet worden. Dus toch wachthuis Luchtenburg? Al met al, wegens de knik zou het om een andere toren dan de Nonnentoren moeten gaan. Gaat het om wachthuis Luchtenburg, dan moet die - ervan uitgaande dat de gebouwen op de achtergrond horen bij het H. Geesthuis / Agnietenklooster - wel minstens ter hoogte van of voorbij de Nieuwstraat liggen en niet tussen Nieuwstraat en Kolfstraat. Een laatste optie is dat het hier wel om de Nonnentoren gaat, die dan ook nog redelijk goed ligt t.o.v. de kloostergebouwen, maar aan een stadswal die door dichterlijke vrijheden van de tekenaar niet helemaal klopt. Over de St. Jorispoort/brug hebben we het nog niet gehad trouwens...

meld misbruik

Pim 2 jaar geleden

Ik ga toch maar een voorbehoud maken. Ik zie namelijk op beide tekeningen een hoog gebouw met windvaan linksachter. Dat is wel erg toevallig. Misschien toch wat nader onderzoek nodig naar de exacte ligging van het bastion.

meld misbruik

Pim 2 jaar geleden

Nog wat nadere lokalisering: Dit wachthuis Luchtenburg stond aan de Vest tussen Kolfstraat en Nieuwstraat.

meld misbruik

Pim 2 jaar geleden

Korte tijd, rond 1600, was er voor de Nonnen- of Cuijperstoren een bastion in de Spuihaven. Het is te zien op 551_45013 en op 552_195121-020. Bij de eerste afbeelding zou je overigens nog kunnen zeggen dat het onderdeel is van het ontwerp en mogelijk niet gerealiseerd, maar op de tweede kaart wordt bevestigd dat het echt bestond. Het wachthuis dat hier te zien is lijkt sprekend op (wachthuis) de Nonnentoren, 551_30082, maar wijkt significant af in de details. Dit is dan ook wachthuis Luchtenburg, dat tussen wachthuis Nonnentoren en de Vriesebrug in lag. Balen noemt het op folio 80. Overigens is deze tekening niet van Rademaker. Die signeerde zijn werk. Tekening 551_30082 van de waakhuis de Nonnentoren is wel van Rademaker (ondertekend en wel), deze tekening van waakhuis Luchtenburg niet. De tekeningen zijn door een beschrijver op één hoop gegooid.

meld misbruik

Jacqueline Hoevenberg 7 jaar geleden

Opvallend is dat hier in tegenstelling tot het beeld in 551_30082 een bastion in de Spuihaven lijkt te zijn (uit de tijd van de 80 jarige oorlog)

meld misbruik